Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2008

Δεν θέλουμε να ζήσουμε ζωή υποταγμένη


Σύμπληρωνονται δεκα χρονια απο την εκρηξη των καταλήψεων στα σχολεία το 1998-1999 ενάντια στους νόμους Αρσένη. Οντας μεγαλυτερος και ήδη φοιτητής τότε θα προσπαθήσω μια πολυ σύντομη περιγραφη ετσι όπως τα θυμάμαι.

Το καλοκάιρι του 1997, τον Αυγουστο, ο πρωτοκλασατος τότε υπουργος Παιδείας του ΠΑΣΟΚ (είχε διεκδικησει την προεδρια με αντιπάλους Σημίτη και Τσοχατζόπουλο), καταθέτει και ψηφίζει σε θερινό τμημα της Βούλης τους νόμους 25/25 και 16/40 (αν θυμαμαι καλά). Χοντρικά τα βασικότερα σημεία των νεων νόμων ήταν η κατάργηση της επετηρίδας των εκπαιδευτικών και την θεσπιση του γνωστου μας πια διαγωνισμου του ΑΣΕΠ-ενα ζήτημα που απο την μεταπολιτευση και μετα πυροδοτησε πολλες φορες το εκπαιδευτικο κινημα με συνεχόμενες αποτυχίες απ' την πλευρα του κρατους και των κυβερνησεων-την καταργηση του παλαιοτερου συστήματος των Δεσμών για την εισαγωγή στα ΑΕΙ-ΤΕΙ και την αντικατασταση του με περιπου το τωρινο συτημα των κατευθύνσεων και την ιδρυση των Προγραμματων Σπουδων Επιλογης (ΠΣΕ) στα ΑΕΙ-ΤΕΙ (μια μορφη κεντρων καταρτισης μεσα στα πανεπιστημια που θα λειτουργουσαν με διδακτρα). Η προταση του Αρσενη όμως δεν σταματουσε εκει. Το θεωρητικο background των νομων βρισκότανε σε μια εκδοση του υπουργείου με τιτλο "Εκπαίδευση 2000" που σε πλήρη μορφή μοιραστηκε σε όλους τους διευθυνοντες της εκπαιδευσης (διευθυντες σχολείων,πρυτανεις, κοσμήτορες κτλ), ενω σε συνοπτική μορφη κυκλοφορησε και στον τυπο της εποχής. Εκει πέρα αναφεροταν με κάθε λεπτομερεια το "οραμα" του ελληνικου κεφαλαιου για την ολοκληρωτική και πληρη υπαγωγη της εκπαιδευσης στις αναγκες της "αγορας" με χαρακτηριστικα παραδείγματα προτασεων για το μέλλον όπως την καταργηση των διακοπων των μαθητων και αντικατασταση τους απο "πρακτικες" σε χωρους δουλειας, την "απέλευθερωση" των πανεπιστημιακών καθηγητων και την ελευθερία τους να συμμετεχουν σε ΔΣ εταιρειων ιδιωτικου τομεα (εξαιρεση που ισχυει μόνο γι' αυτους τους δημοσιους υπαλληλους-υλοποιηθηκε αργοτερα απο τον Σημιτη) καθως και αλλα όμορφα σχεδια που αλλα υλοποιηθηκαν στη πορεια και αλλα παραμενουν μελλοντικες ιδεες του εκαστοτε υπουργου.

Καλοκαίρι του 97, λοιπον, και η ψηφιση του νομοσχεδίου γινεται σε χαμηλους τονους και εξω απ'την βουλη βρισκεται μια αναιμικη συγκεντρωση αδιοριστων. Παρόλα αυτα μεχρι να τελειωσει η χρονια μεσα σε σχολές και σχολεία αρχίζει σιγα-σιγα να εμφανίζεται μια αναταραχή, κυριως όμως μια προσπάθεια ενημέρωσης για τους νέους νόμους που δεν βρισκει για την ωρα την ανταποκριση που του αρμοζει καθως οι κινητοποιησεις που εμφανιζονται είναι σποραδικες και λίγες.
Η κατασταση αλλάζει όμως όταν μπαίνουν στον χωρο των κινητοποιήσεων με μαζικό τροπο οι αδιόριστοι εκπαιδευτικοι και οι καθηγητικές σχολές. Μπροστα στην καταργηση της επετηρίδας τα δυο αυτα κομμάτια ενωνονται και συγκροτουν ενα μπλόκ που συμπαρασέρνει μαζί του ένα σημαντικο κομμάτι της τριτοβαθμίας εκπαιδευσης αλλα και καθηγητων και δασκάλων απο τα σχολεια. Στο πρωτο εξάμηνο του 98 ξεχωρίζει ο συγκινητικος και νικηφορος αγωνας των φοιτητων του πολυτεχνείου Κρήτης εναντια στα ΠΣΕ(βλ. πάνω). Εξι μήνες κατάληψη σ'ενα ιδρυμα που το ΠΑΣΟΚ μεχρι πριν το νομοσχεδιο εκοβε και εραβε κυριολεκτικα, Χριστουγεννα και Πασχα μεσα στην καταληψη, αλητειες του πρυτανη με μπραβους και αστυνομια να σπανε το ασυλο, αλλα και τεραστιες σε μαζικότητα συνελευσεις χαρακτηρισαν την μεγαλυτερη σε διαρκεια φοιτητικη καταληψη που εγινε ποτε. Με αποτελεσμα την πρωτη νικη απεναντι στο εκτρωμα Αρσενη. Τα ΠΣΕ κρινονται αντισυνταγματικα και κλεινουν όπου ανοιξαν, ο πρυτανης του πολυτεχνειου Κρήτης παραιτειται και η Ενωτική Πρωτοβούλια(ΕΑΑΚ) σαρώνει στις εκλογες.

Με τον ερχομο της ανοιξης πληθαινουν οι διαδηλώσεις αλλα και οι καταλήψεις κυριως καθηγητικών σχολων, με προεξαρχουσα (αν θυμαμαι καλα) την Φιλοσοφικη Αθήνας. Σε όλη την ελλάδα πραγματοποιουνται γενικες συνελευσεις και επιτροπες αδιοριστων που δηλωνουν οτι δεν θα επιτρεψουν να πραγματοποιηθει ο διαγωνισμος του ΑΣΕΠ. Οι γνωστοι αγνωστοι πασοκοι και δεξιοι προσπαθουν να διασπάσουν τον χωρο εφαρμοζοντας μια τακτικη σωματειων ωρομισθιων καθηγητων που απο την μια ειναι αντιθετοι στον διαγωνισμο αλλα βαζουν συνεχεια εμποδια στο να παρει ο αγωνας γενικότερα κοινωνικα χαρακτηριστικα. Δεν μπορουν όμως να ανοψουν τη φόρα του κινηματος. Σε μια χαρακτηριστικη στιγμη του αγωνα στην Αχαια πραγματοποιηται με την παρουσια χιλίων ανθρωπων η συνελευση του λαου της Πατρας για την Παιδεια. Τέτοιες συνελευσεις γιναν σε δεκαδες πολεις παντου. Εκει αποφασίζεται οριστικα και αμετακλητα οτι ο χαρακτηρας του κινηματος είναι πανκοινωνικός και διεκδικει οχι απλα την μη εφαρμογη του διαγωνισμου αλλα μαζικες προσληψεις, αυξησεις σε μισθους-συνταξεις και στα κονδυλια για την Παιδεια κ.α καθως και την οριστικη αποφαση για το μπλοκαρισμα-σπασιμο του διαγωνισμου με καθε μεσο.

Ετσι καπως φτασαμε στο καυτο τριημερο του πρωτου διαγωνισμου του ΑΣΕΠ. Όλες οι αδειες στην αστυνομια εχουν ανακληθει και σε δεκαεννιά πολεις το σκηνικο ειναι σκηνικό πολεμου. Η κυβερνηση εχει επιλέξει τα πιο απομακρυσμενα και δυσβατα (καθαρα με στρατιωτικους όρους) σχολεια για να επιχειρησει τον διαγωνισμο. Εκει θα γίνει και η πρωτη ριψη των νεψν χημικων του κρατους...ειδικη παραγγελια απο τη Ν.Κορέα. Το γνωστο μας πια χημικο που αντικατεστησε το παλιο δακρυγονο, μετα την αποτυχια του 90-91 να διαλυσει το κρατος το συγκεντρωμενο πληθος για οχτω ωρες στην Αθηνα,μετα την δολοφονια Τεμπονερα.
Την αρχή την κανει η Πατρα. Τρεις χιλιάδες κοσμος, η μεγαλυτερη πορεια στη πολη μετα το 1991, νυχτα πριν την πρωτη ημερα του διαγωνισμού συγκρουονται με τις δυναμεις καταστολης για ώρες. Το μυνημα εχει δοθει. Η Ελευθεροτυπια κυκλοφορει πρωτοσελιδο μια θρυλικη στον χωρο φωτογραφια με τους ΕΑΑΚιτες με κρανη και καρδονια (ξερω ακουγεται περιεργο το ΕΑΑΚ με κρανη) να κανουν το πρωτο βημα στη συγκρουση μπροστα στο σχολειο που θα γινοταν ο διαγωνισμος στον Λαγγουρα Πατρας. Το πρωι το σκηνικο εχει παρει διαστασεις σε όλη την Ελλάδα. Συγκρουσεις με την αστυνομια, χημικα, φωτιες και ξυλο σε 19 πολεις.
Γελοιες φιγουρες μεσα στον χαμο οι ...διαγωνιζομενοι. Με τη προστασια της αστυνομιας μπαινουν στα σχολεια για να εξεταστουν την ιδια ωρα που εξω οι συναδελφοι τους τρων το ξυλο της αρκουδας. Θλιβερες μορφες να σερνονται με την ελπιδα του διορισμου, λες και ο διπλανος τους που επιλεγει τον δρομο του αγωνα δεν εχει οικογενεια, χρεη, δανεια, υποχρεωσεις κτλ. Αργοτερα αυτοι οι ιδιοι συγκροτησαν συλλογο επιχυμενων του 98 και διαμαρτυροντουσαν γιατι δεν διοριστηκαν...
Το τελευταιο βραδυ ο Αρσένης ανακοινωνει οτι ο διαγωνισμος πετυχε(!) και δηλωνει ικανοποιημενος.

Λιγες μερες μετα η εκδικηση του κρατους θα ειναι σκληρη. Εξω απο τα δικαστηρια των Ευελπιδων ο φοιτητης της φιλοσοφικης Αθήνας Δ.Κουσουρής-μελος της ΕΑΑΚ και εκπρωσωπος της στην ΕΦΕΕ-δέχεται δολοφονικη επιθεση απο ομαδα Χρυσαυγιτων με αρχηγο τον αρχιαληταμπουρα Περιανδρο. Κι όταν λεω δολοφονικη εννοω ομαδα με λοσταρια με υποδειξη να χτυπαει ως θανατου τον Κουσουρη και να τον αφηνει μονο όταν νομίζουν οτι ειναι νεκρος. Ο Δημητρης χαροπαλευει αλλα θα σωθει,ευτυχως τελικα. Τα συνθηματα της εποχης ειναι χαρακτηριστικα: "ο Κουσουρης ειμαστε εμεις-φασιστα Σημιτη να παραιτηθεις", "ο διαγωνισμος είναι πια νεκρος-ωρα να πεθάνει κι ο εκσυγχρονισμος".
Ο υπ.Δημοσιας Ταξης Ρωμαιος τα φορτωνει όλα σε "ακροκινουμενες ομαδες" γενικα και ο Περιανδρος περιφερεται ανενοχλητος μεχρι την παραδοση του πριν κανα δυο χρονια.

Ετσι, λοιπον, ηταν κάπως με αδρες γραμμες στημμενο το σκηνικό όταν δειλα αλλα σταθερα άρχισαν να εμφανίζονται οι μαθητικές καταληψεις. Πολύ γρήγορα αρχισαν να γίνονται πρωτο θεμα σε όλα τα μεσα, όταν το κύμα των καταλήψεων πήρε φωτια. Ενω στην αρχη οι δηλώσεις του Αρσενη ειναι ίδιες με τις τωρινες δηλωσεις του νυν υπουργου οτι δηλαδη μιλαμε για μια μόδα που θα περασει, πολυ γρηγορα αναγκαστηκε να αναθεωρήσει. Οι καταληψεις του 98-99 ξεπερασαν καθε προηγουμενο στην συγχρονη ιστορια. Δεν έμεινε σχολειο που να μην κανει εστω και για μια βδομαδα εστω καταληψη. Ακόμη και πολυ απομακρισμενες περιοχες συμμετειχαν ενεργα, ακόμη και θρησκευτικα σχολεία(!) με δασκάλους παπαδες μπηκαν στον αγωνα. Ολοκληρο το πολιτικο σκηνικο πηρε θεση. Απο τους υπουργους και τον Σημιτη, μεχρι τον Χριστοδουλο που αφησε κατα μερος τα ανεκδοτα και τα "ελατε οπως ειστε" στη νεα γενια και ουσιαστικα κατειγγηλε τους μαθητες.

Στην αντιπερα όχθη οι μαθητες συγκροτησαν το γνωστο και σημερα Συντονιστικο Αγωνα Σχολειων Αθήνας, το ΣΑΣΑ το οποιο πολυ γρηγορα καπελωσε η μαζικη εκεινα τα χρονια μαθητικη ΚΝΕ. Ο Γαβρίλος ενας Κνιτης με καλο λεγειν αναδειχτηκε γρηγορα σαν εκπροσωπος του κινηματος, με μεγαλη ομολογουμενως περαση. Παρολαυτα σε διαφορες πολεις οπως στην Θεσσαλονικη ή στη Πατρα και στο Αγρίνιο συγκροτηθηκαν και συντονιστικα σχολειων με πιο ριζοσπαστικο προσανατολισμο. Αυτοι οι μαθητες ειδικα δεχτηκαν διπλη τη καταστολη τόσο απο το κρατος όσο και απο το ΣΑΣΑ που πολλες φορες τους αντιμετωπιζε σαν διασπαστες και προδοτες το λιγοτερο,πολλες φορες και οχι μονο φιμωνοντας την φωνη τους στα πανελλαδικα συντονιστικα.

Την ίδια ώρα τα μεσα βαρουσαν το γνωστο βιολι τους. Καταστροφες, ναρκωτικα και σεξ στα σχολεια βρικοταν στην πρωτη γραμμη της επικαιροτητας, στην πλειοψηφια τους ψεματα και προβοκατσιες διαφόρων δεξιων. Δεν ηταν σπανιο το ενδεχόμενο να μαζευτουν εξω απο το σχολειο "αγανανακτισμενοι γονεις" που πολλες φορες δεν ειχαν καμια σχεση με τα παιδια, αλλα μεγαλη σχεση με το ΠΑΣΟΚ τη ΝΔ και την εκκλησια...
Οι διαδηλωσεις και η διαρκεια του αγωνα ήταν πραγματικα βγαλμενα απ τα πιο τρελα μας ονειρα. Και η καταστολη απο τους χειροτερους μας εφιαλτες. Μαθητες που συλλαμβανονταν κακοποιουνταν παραδειγματικα με πιο γνωστο παραδειγμα το ξυρισμα των μακριων μαλλιων. Σε μια κίνηση αδυναμιας η κυβερνηση αποφασιζει να ριξει στη μαχη τους εισαγγελεις. Με μια πρωτοφανης απ τη χουντα και μετα κινηση η κυβερνηση στήνει "ιδιωνυμο" εναντίον των μαθητων με τους εισαγγελεις να δινουν εντολες για συλληψεις και εισβολες στα σχολεια. Σ' αυτην την κρισιμη χρονικα στιγμη οπου πλεον εχουν περασει και τα Χριστουγεννα αρχιζουν καποια σχολεια σιγα σιγα να σπάνε. Σ' αυτο η γνωμη μου είναι οτι συνετελεσαν τοσο η ακαμπτη σταση της κυβερνησης, όσο και η μη συνυπαρξη του μαθητικου με το υπολοιπο εκπαιδευτικο,εστω, κινημα. Χαρακτηριστικο ήταν ότι όσο κρατουσαν για μηνες οι μαθητικες καταληψεις και την ΚΝΕ εκανε ενταξεις οποιον πιτσιρικα ακουγε Παπακωνσταντινου, την ιδια στιγμη και ο ΣΥΝ και το ΚΚΕ δεν στηριξαν τις προτασεις στα πανεπιστημια για καταληψεις διαρκειας. Σαν αποκορυφωμα της τακτικης της βλακειας(?) το ΣΑΣΑ με την πλειοψηφια ακομα των σχολειων σε καταληψη αποφασιζει την αναστολη της καταληψης και την συνεχιση του αγωνα με αποκλεισμου δρομων και αλλα μεσα, που δυστυχως αποδειχτηκαν λογια του αερα.
Τελευταια ανοιξε η Κρητη.
Ο νομος Αρσενη περναει και υλοποιειται, οι μαθητες δινουν απο δωδεκα μαθηματα σε Β και Γ λυκειου σε πανελλαδικες εξετασεις, ο Γερασιμος κανει το "κατσε καλα Γερασιμε" προεκλογικο του σλογκαν στις επομενες εκλογες και η ΚΝΕ αφισοκολλαει ολα τα σχολεια της χωρας με μια αφισα που γραφει: "καταληψεις 1998-1999 η κερδισμενη γενια"...

Χοντρα, πολυ πολυ χοντρα καπως ετσι θυμαμαι τα γεγονοτα. Τωρα που τα βλεπω όμως γραμμενα μου φαινονται απλα ξερα και καπως, πως να το πω, περιεργα. Τιποτα ισως δεν μπορει να μου φερει περισσοτερο στο μυαλο την ενταση της εποχης αν δε θυμηθω τις εικονες που και τωρα ειναι χαραγμενες στο κεφαλι μου. Την εγγυο καθηγητρια στη κλουβα, τον μπατσο να χτυπαει με την αναποδη του γκλομπ μια μαθητρια φωναζοντας-για την Ελλαδα-τις συνελευσεις κοντρα σε ΔΑΠ-ΠΑΣΠ αλλα και ΠΚΣ που ο κοσμος εβγαινε στο προσκηνιο και μιλουσε-και ειχε παντα τοσα πολλα να πει-μιλουσε για τον εαυτο του και για όλους μας, την αγνοια κινδυνου το βραδυ πριν τα εξεταστικα του ΑΣΕΠ, την κοπελα που φωναζε αφηστε τον-και τον αφησαν-το δακρυ του μαθητη απ την Κρητη οταν ανακοινωνει πως ανοιγει και το νησι, το χαμογελο στους συντροφους του Πολυτεχνειου στην Κρητη οταν παραιτηθηκε ο πρυτανης, τον Αρσενη να αποχωρει ντροπιασμενος απ το Πολυτεχνειο του 98, τον Δημητρη πρισμενο στην εντατικη, τους μαθητες που φωναξανε "κατω οι νομοι του Αρσενη-δεν θελουμε να ζησουμε ζωη υποταγμενη".






2 σχόλια:

βα.αλ. είπε...

Θύμησες πολλά ρε συ...

Για καλό ή για κακό δεν ξέρω. :)

avanti_maestro είπε...

αν ειχε τόνους και συντακτικο να δεις...:)